کد مطلب:298724 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:228
سقیفه سرچشمه ی فتنه ها
«... اَفَائِنْ مَّاتَ اَوْ قُتِلَ اَنْقَلَبْتُمْ عَلی اَعْقابِكُمْ...» [1] .
«اگر پیامبر بمیرد یا كشته شود عقب گرد می كنید...»
واقعه ی سقیفه، اولین و بزرگترین حادث ایست كه لحظاتی پس از رحلت پیامبر اكرم صلی اللَّه علیه و آله اتفاق افتاد و قدیمی ترین رویدادی است كه احساسات و عواطف شیعیان را در اسلام جلوه گر ساخت. و از آن به عنوان اولین فتنه و انحرافی یاد می شود كه حكومت اسلامی كه پیامبر بر مبنای دین و عدالت تأسیس نمود از مسیر اصلیش خارج شد و اعجاب انگیز آنكه این انحراف به دست نخستین گروندگان به اسلام انجام گرفت كه در سخت ترین روزهایی كه مزد آنها تنها، فقر و آوارگی بود از بذل جان و مال خویش در راه اسلام و آرمانهای الهی رسول خدا دریغ نداشتند.
اما یكباره علیه علی علیه السلام كه جانشین برحق پیامبر اكرم صلی اللَّه علیه و آله بود قیام نمودند. گفتند: «عرب حاضر نیست كه نبوت و خلافت را در یك خانواده ببیند». [2] .
آری پس از بیست وسه سال انقلاب فرهنگی پیامبر اكرم صلی اللَّه علیه و آله، هنوز پیكر مردان سقیفه حاكمیت یافت و با تفاخر به نسبت خویش (قریش) خلافت را به عصبیت، فزونی جمعیت و ثروت و شرافت قبیله قریش كه می تواند در تنازع و كشمكش قدرت دیگر قبایل را به اطاعت وادار كند. [3] .
در حالی كه خداوند عصبیت و تفاخر به پدران و نیاكان مرسوم در جاهلیت را نكوهش و مردم را در دور افكندن آن برانگیخته است. [4] .
آنان افكار و سنن جاهلیت خود را در قالب اشرافیت مذهبی، متبلور ساختند و بعد از آن برای افزایش قدرت خویش گام دیگری برداشتند و آن تفضل عرب بر دیگر مردم بود. و عمر بن خطاب كه در این فتنه نقشی اساسی ایفاء نمود اولین قربانی آن شد. [5] .
فرمایش حضرت حضرت زهرا علیهاالسلام در مسجد النبی سیمای حقیقی واقعه سقیفه را ترسیم می نماید:
«... هذا والعَهْدُ قریب والكلم رَحیبُ و... والرسول لما یُقْبَرْ اِبْتِداراً
زَعَمْتُمْ خَوْفَ الفِتْنَهِ، اَلا فِی الفِتْنَةِ سَقَطُوا...» [6] .
عهد شما به پیامبر صلی اللَّه علیه و آله خیلی نزدیك است (سفارشات پیامبر راجع به حق و عدالت و واقعه ی غدیر خم چند روزی از آن نمی گذرد) و جراحتی كه از رحلت پیامبر بر ما وارد شده هنوز تازه است... و رسول خدا هنوز دفن نشده بود و به گمان خود از ترس پیدایش فتنه با عجله به سقیفه رفتید، آگاه باشید و بدانید كه ره آورد سقیفه بنی ساعده در فتنه است.
حضرت زهرا علیهاالسلام نخستین فردی بود كه به خوبی این انحراف را تشخیص داد و با قیام شكوهمند و خطبه های بلیغ خویش به مسلمانان هشدار داد و ره آورد سقیفه را حداقل فتنه ای یاد نمود كه به زودی عواقب شوم آن دامنگیر مسلمانان خواهد شد. [7] .
[1] قرآن مجيد، سوره ي آل عمران، آيه ي 144، ترجمه ي الهي قمشه اي.
[2] كامل، جلد سوم، ص 24، عمار ياسر، ص 124.
[3] مقدمه ي ابن خلدون، تأليف عبدالرحمن بن خلدون، ترجمه ي محمد پروين گنابادي، مركز انتشارات علمي و فرهنگي، 1362، چاپ چهارم، جلد اول، ص 373.
[4] مقدمه ي ابن خلدون، ص 387.
[5] ر. ك: الامامه والسياسه، ص 26، امامان شيعه، صص 35- 34.
[6] احتجاج، متن عربي، جلد اول، ص 137.
[7] ر. ك: فدك در تاريخ، ص 1137.